کلرزن دستگاهی است که برای تزریق کلر به آب به منظور ضدعفونی و گندزدایی استفاده میشود. این دستگاه در صنایع مختلف از جمله تصفیه آب شهری، استخرها، صنایع غذایی و کشاورزی کاربرد گستردهای دارد 27. در ادامه اطلاعات کاملی درباره انواع، کاربردها، مزایا و معایب کلرزن ارائه میشود:

1.انواع کلرزن

کلرزن ها بر اساس نوع سیال عملیاتی و مکانیزم کار به چند دسته تقسیم میشوند:

کلرزن گازی:

از گاز کلر (Cl₂) برای ضدعفونی حجم های زیاد آب مانند تصفیه خانه های شهری و صنعتی استفاده میشود. این روش قدرت گندزدایی بالا و هزینه عملیاتی پایینتری در بلندمدت دارد، اما نیاز به رعایت دقیق ایمنی دارد.

کلرزن مایع (هیپوکلریناتور):

از محلولهای کلردار مانند هیپوکلریت سدیم (آب ژاول) یا پودر پرکلرین استفاده میکند. برای استخرهای کوچک، صنایع غذایی و مصارف خانگی مناسب است.

کلرزن نمکی (الکترولیز نمک):

با تبدیل نمک (NaCl) به کلر از طریق فرآیند الکترولیز کار میکند. این سیستم برای استخرها طراحی شده و مزایایی مانند کاهش عوارض پوستی و هزینه های نگهداری دارد 45.

کلرزن خطی:

در سیستم لوله کشی استخر نصب میشود و قرص های کلر را به صورت کنترل شده حل میکند. مناسب برای استخرهای خانگی و تجاری است.

2. کاربردهای کلرزن

تصفیه آب آشامیدنی: حذف باکتریها و ویروسها.

استخرها: جلوگیری از رشد جلبک و میکروارگانیسمها.

صنایع غذایی: ضدعفونی تجهیزات و آب فرآوری.

کشاورزی: گندزدایی آب آبیاری و تجهیزات.

تصفیه فاضلاب: کاهش آلودگی های میکروبی.

3.مزایای کلرزن

اثربخشی بالا: نابودی سریع میکروبها و ویروسها.

ماندگاری کلر: جلوگیری از آلودگی مجدد آب.

هزینه مقرون به صرفه: نسبت به روشهایی مانند UV یا اوزون .

قابلیت اتوماسیون: تنظیم دقیق میزان تزریق.

سازگاری با سیستم های مختلف: قابل استفاده در صنایع متنوع.

4.معایب و محدودیت ها

خطرات سلامتی: تماس مستقیم با کلر ممکن است باعث سوزش پوست و چشم شود.

تشکیل ترکیبات مضر: مانند کلروفرم در صورت ترکیب با مواد آلی.

نیاز به کنترل دقیق PH: اثرگذاری کلر در PH پایین (حدود ۷.۳) بهتر است.

خوردگی تجهیزات: در صورت استفاده نامناسب.

5.نحوه عملکرد کلرزن نمکی (مثال ویژه)

در کل ظزن نمکی استخر، نمک محلول در آب به کمک الکترولیز به گاز کلر تبدیل میشود:

نمک (NaCl) به یونهای سدیم و کلر تفکیک میشود.

کلر آزاد شده به آب اضافه و عوامل بیماریزا را از بین میبرد.

پس از انجام ضدعفونی، کلر مجدداً به نمک تبدیل میشود.

6.انتخاب کلرزن مناسب

برای استخرهای کوچک: کلرزن خطی یا نمکی.

برای تصفیه خانه های بزرگ: کلرزن گازی.

برای صنایع غذایی: هیپوکلریناتور مایع.

سیانید یک سم سلولی با تظاهرات بالینی پروتئینی است. در ابتدا، مسمومیت با سیانید به احتمال زیاد به صورت تاکی پنه و هیپرپنه ظاهر می شود و در مواردی که مواجهه قابل توجهی دارند، به سرعت به آپنه پیشرفت می کند (به فصل 77 مراجعه کنید). کارایی سیانید به عنوان یک عامل تروریسم شیمیایی به دلیل فرار آن در هوای آزاد و کشندگی نسبتا کم در مقایسه با عوامل عصبی محدود شده است. با این حال، سیانید که در یک اتاق بسته آزاد می شود، می تواند اثرات مخربی داشته باشد، همانطور که استفاده از آن در اتاق های گاز نازی ها در طول جنگ جهانی دوم نشان می دهد. سیانید سیتوکروم a3 را مهار می کند و با متابولیسم اکسیداتیو طبیعی میتوکندری تداخل می کند و منجر به آنوکسی سلولی و اسیدوز لاکتیک می شود. علاوه بر دیسترس تنفسی، یافته‌های اولیه در میان قربانیان سیانید شامل تاکی کاردی، گرگرفتگی، سرگیجه، سردرد، دیافورز، تهوع و استفراغ است. با قرار گرفتن در معرض بیشتر، تشنج، کما، آپنه و ایست قلبی ممکن است در عرض چند دقیقه رخ دهد.

از کلرزن در جکوزی ها، استخرهای بزرگ عمومی، استخرهای خانگی و مخازن آب شهری استفاده می شود. استخرهای شنا باید به طور منظم تمیز و بهداشتی شوند، تا از رشد مواد مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، جلبک‌ها، لارو حشرات در آب، کناره‌ها و کف استخر جلوگیری شود. از تصفیه کننده های استخر جهت فیلتر کردن مواد مضر استفاده می‌شوند، اما آن‌ها به تنهایی کافی نیستند. علاوه بر این، زیبایی استخر به زلال بودن و تمیز بودن آب آن بستگی دارد که برای این منظور از کلر استفاده می شود. افزودن کلر از متداول ترین روش های ضدعفونی و گندزدایی آب استخر می باشد که معمولا به وسیله کلرزن های خطی، شناورها و کلرزن های مایع انجام می شود.

کلرزن استخرهای مجموعه ورزشی با استخرهای خانگی کاملا متفاوت می باشد. نرخ محدوده مجاز و حلالیت کلر در استخر های ورزشی با توجه به سانس مورد استفاده تنظیم می گردد. مرسوم ترین روش کلرزنی برای استخرهای مجموعه ورزشی، استفاده از کلر مایع، میکسر و پمپ تزریق می باشد.

نحوه عملکرد کلرزن نمکی (مثال ویژه)

در کلرزن نمکی استخر، نمک محلول در آب به کمک الکترولیز به گاز کلر تبدیل میشود:

نمک (NaCl) به یونهای سدیم و کلر تفکیک میشود.

کلر آزاد شده به آب اضافه و عوامل بیماریزا را از بین میبرد.

پس از انجام ضدعفونی، کلر مجدداً به نمک تبدیل میشود.

انتخاب کلرزن مناسب

برای استخرهای کوچک: کلرزن خطی یا نمکی.

برای تصفیه خانه های بزرگ: کلرزن گازی.

برای صنایع غذایی: هیپوکلریناتور مایع.

مکانیزم عملکرد دستگاه کلرزن در جایی که لوله خروجی از پمپ تزریق به لوله حامل آب خام می پیوندد، اثر ونتوری خلاء کوچکی ایجاد می کند و محلول کلر را به داخل آب می کشاند. اغلب لازم است با تغییر شرایط، مقدار کلر اضافه شده به آب افزایش یا کاهش یابد.

دستگاه کلرزن مایع به شما امکان می دهند مقدار کلر تغذیه شده در آب را به سه روش تنظیم کنید.شما می توانید طول ضربه یا سرعت دستگاه کلرزن را با تغییر اندازه قرقره تنظیم کنید. هر دو این تنظیمات میزان تغذیه هیپوکلریناتور را تغییر می دهد. همچنین می توانید مقدار کلر اضافه شده را با تغییر قدرت محلول هیپوکلریت تنظیم کنید.

در حالی که هیپوکلریناتورها معمولاً برای انجام کلرزنی مداوم در سیستم های کوچکتر استفاده می شوند، کلرزن‌ها زمانی مقرون به صرفه هستند که منبع تغذیه بیشتر از 75 گرم در دقیقه باشد و گاهی اوقات ممکن است در سیستم های کوچکتر نیز استفاده شود.دوره‌های پمپاژ و سایز پمپ دوزینگ و تقاضای کلر (بر اساس آزمایش باقیمانده کلر) تعیین می کند که در هر شرایطی از کدام نوع سیستم کلرزنی (هیپوکلریناتور یا کلریناتور) استفاده شود.

ظرفیت مصرفی دستگاه کلرزن بر حسب مبنای لیتر بر ساعت و فشار کاری آن بر مبنای bar محاسبه، طراحی و تولید میشود.در این سیستم، شیر تزریقی بر روی خط و شیلنگ مکش کننده در داخل مخزن تعبیه میشود که قادر است بصورت کاملا دقیق و محاسبات دقیق تر میزان تزریق نمودن کلر را اندازه گیری نماید. به همین خاطر به این سیستم بعضا دستگاه کلرزن خطی نیز اطلاق می شود. پکیج تزرق کلر (کلرزن) می تواند از کلر گازی، کلر مایع یا پودر کلر استفاده کند.مکانیزم عملکرد کلرزن به این صورت است که کلر از مخزن به پمپ تزریق منتقل می شود و سپس از طریق انژکتور به آب یا فاضلاب تزریق می شود.

 کلر با آب یا فاضلاب واکنش داده و مواد مضر را از بین می برد. سیستم فیلتراسیون آب یا فاضلاب را از مواد آلی و ذرات معلق پاک می کند.سیستم کنترل و اندازه گیری مقدار کلر وارد شده و باقی مانده را اندازه گیری و کنترل می کند تا به حد مطلوب برسد. در صورت کفایت نمودن مقدار کلر موجود در آب دوزینگ پمپ خاموش می شود و در حالت استراحت قرار می گیرد. در حالتهای اتوماتیک این عمل آنقدر باید ادامه پیدا کند تا سنسور اندازه گیریِ مقدار آلودگی نشان دهد آب یا فاضلاب کاملا ضدعفونی شده است.کلرزن‌ها راحت ترین دستگاه تصفیه آب انواع دستگاه کلریناتورسه مدل دستگاه کلرزن شامل کلریناتورهای درون خطی و پکیج های آفلاین و همچنین کلریناتورهای خورشیدی دیجیتال وجود دارد.

جمع بندی

کلرزن ها با توجه به نوع کاربرد و حجم آب، در مدلهای مختلفی تولید میشوند. انتخاب دستگاه مناسب به عواملی مانند هزینه، ایمنی و نیازهای خاص صنعت بستگی دارد. برای مثال، کلرزن نمکی هایوارد با قابلیت کنترل خودکار، گزینهی ایدهآلی برای استخرهاست 5. در مقابل، کلرزن گازی برای پروژههای صنعتی بزرگتر توصیه میشود 7.